![]() |
![]() |
![]() |
![]() |
![]() |
![]() |
![]() |
![]() |
![]() |
|
![]() |
Kleurenkaart
met handmatig ingekleurde
aquarelverfproefjes (zog. Washes) naar een voorbeeld van J. Scott
Taylor en diverse metalen aquarelverfdoosjes voor schoolgebruik Tevens is een overzicht van logo's van Reeves & Sons te raadplegen om verfdozen te dateren. Translation into English of this page by Google (If the translation into English of this page is not completed then go back to the Dutch page and click the translation link again.) ![]() |
Met vragen over of aanvullingen op de informatie op deze pagina kunt u contact opnemen met de auteur per email:
De indeling van de kaart is ontleend aan de publicatie "A descriptive handbook of modern water-colour pigments, with an introductory essay on the recent water-colour controversy" van J. Scott Taylor, uitgebracht in 1887 door Winsor & Newton. (dit boekje bevat in een exemplaar uit de herdrukoplage van 23-duizend (van voor of uit 1931) informatie over de problematiek van kleurechtheid van waterverfpigmenten, een beschrijving van kenmerken van 85 verschillende pigmenten incl. 72 handvervaardigde kleurstalen en bevat een beknopte, 8 pagina's tellende catalogus van W&N)
Voor veel schilders, restauratoren en andere geinteresseerden in pigmentkleuren is deze uitgave onmisbaar voor het ijken van pigmentkleuren waarmee zij dagelijks werken. Het boekje is zeldzaam en is nauwelijks als 2e hands boek te koop.
De kleurstaaltjes zijn niet, zoals tegenwoordig, op basis van kleurcodes digitaal op het scherm zichtbaar of gedrukt op papier benaderd, maar de staaltjes zijn op basis van originele pigmenten uitgevoerd op smalle strookjes papier die ingeplakt zijn op zes bladen. Afhankelijk van het jaar van uitgave zijn de pigmentbeschrijvingen en de kleurkaarten steeds aangepast aan de collectie die W&N op dat moment op de markt bracht. Geen jaar is dus hetzelfde.
Alle kleurproefjes zijn met de hand uitgevoerd met aquarelverf die in het bezit is van de auteur van deze pagina. Sommige kleuren zijn opengelaten omdat de authentieke pigmenten tot nu toe (2 mei 2010) niet in mijn collectie zitten. Voor diverse staaltjes is oude aquarelverf gebruikt die niet meer in de handel is of is aquarelverf aangemaakt met pigmenten uit de eigen collectie.
De indeling is opgezet op basis van het aanbod van W&N rond 1931.
Pochette metal verni, garnie de couleurs moites superfines
Bourgeois Ainé - Paris (van voor 1925)
![]()
Zakwaterverfdoosje (zog. duimdoosje) van gelakt metaal, buitenzijde zwart en binnenwerk wit. Het doosje is, vanwege roestvorming, gerestaureerd in augustus 2014 en toen voorzien van losse, inpasbare, roestvrije cups met daarin aquarelverf. Door de roestvorming in het metalen raamwerk rond de verfblokjes waren de kleuren niet meer helder. Rechts, onder de twee blauwe blokjes, zijn nog roestsporen te zien. Op enkele kleuren na zijn de oude aquarelverfblokjes na verpulvering en wrijven met aquarelvloeistof terug op hun plaats, maar nu in losse roestvrije cupjes. In het voorste deel op de bodem van het doosje lag oorspronkelijk een gedrukt kaartje met de kleurnamen en hun plaats in het raamwerk. De twee opsteekpenseeltjes zijn pas in 2014 toegevoegd. De haarbundel is gemonteerd in de voorzijde van de schacht van een vogelveer. De schacht kan, ter verlenging, op een houten steeltje worden geschoven. Om een indruk te geven van de maatvoering van de verschillende objecten is een 1 Euro munt mee gefotografeerd.
De oorspronkelijke kleuren (nog in onderzoek) in het doosje waren van links naar rechts en van boven naar beneden:
bitter, karmijn extra (violet-achtig karmijn?), cadmium rood, vermiljoen rood licht, gele oker, Indisch geel imit.,De samenstelling van het palet wijst op een kleurenreeks die geschikt is voor het maken van landschapsaquarellen. In de praktijk worden deze kleine blokjes meestal met een rechtstandig draaiende vochtige penseel benaderd waardoor er een kuiltje ontstaat waarin de verf wordt afgegeven aan de penseel en waardoor het afgifte-oppervlak en de snelheid van verf-afgifte wordt vergroot. In hoeverre de kleurenselectie (buiten carmin extra, cobalt, cadmium et jaune indien) vanuit de fabrikant is bepaald of via persoonlijke voorkeur tot stand is gekomen is onbekend.
gebrande omber, mineraal groen (nu malachiet), Scheele's groen, indigo, Pruissisch blauw, kobaltblauw.
Aan de onderzijde van het doosje bevindt zich een ring om tijdens het werken het doosje met de duim vast te houden en te ondersteunen. De rechter afbeelding toont een détail van pagina 93 in de uitgave "Couleurs Fines et Matériel d'Artistes, Catalogue illustré" van Bourgeois Ainé uit 1925. Het doosje (nr. 451) was waarschijnlijk al ruim voor 1925 op de markt. Tussen 1880 en 1920 waren voor (amateur)kunstschilders zogenaamde "Japanned tin boxes" (vertinde en gelakte metalen verfdoosjes) in de mode. Tot ver in de 20e eeuw is deze trend voortgezet.
Donkerbruin, zwart en grijs in aquarelverf
Het probleem met het verfblokje linksboven in het aquareldoosje in zakformaat was dat dat door de roestvorming de donkere kleur, na meer dan een halve eeuw, niet goed meer te duiden was. De verf was nauwelijks oplosbaar met water en bevatte veel verontreinigingen. Uiteindelijk ben ik na onderzoek en vergelijking met diverse 'zwarten' tot de conclusie gekomen dat het aquarelblokje oorspronkelijk de kleur "bitter (bister of bistre)" moest hebben gehad en heb ik een nieuw blokje aangemaakt.
In het kader van onderzoek naar de kleur "bistre" of bitter voor bovenstaand zak-aquareldoosje, heb ik een aantal natuurlijke bruine en zwarte kleuren vergelijkend onderzocht en zonodig aangemaakt als aquarelverfblokjes.
Alle kleurproeven ("washes") zijn uitgevoerd op dezelfde papiersoort.
Rosamond D. Harley ("Artists' Pigments 1600-1835", London, Butterworths, 1970) deelt in haar boek de groep bruin-zwarte kleuren (globaal van warm naar koud) als volgt in:
v.l.n.r.: bruine oker, omber naturel/ omber gebrand (onder), van dijk bruin, keulse aarde, spaltam, pruissisch bruin, bistre (met gom)/ bistre (zonder gom, onder), sepia (washes JCdH)
- bruine oker, warm donker roodbruin pigment , heel geschikt als aquarelverf,
- omber (naturel en gebrand), warm donkerbruin en koel donkerbruin pigment, heel geschikt als aquarelverf, transparant en dekkend te gebruiken,
- van dijk bruin, vermengd met aquarelvloeistof, verdund met water goed te doseren, zowel dekkend als transparant te gebruiken,
- keulse aarde is, vermengd met aquarelvloeistof, na verdunning met water moeilijk te doseren, vloeit niet gemakkelijk, vloeit zelfs vlekkerig uit en bezit een bruine gloed,
- spaltam of asfalt (bitumen) is moeilijk te maken uit asfalt, moet lang worden gewreven om een innige verbinding met gom aan te gaan en levert met aquarelvloeistof een bijzondere bruingrijze zowel dekkende als transparante verf op die levendig opdroogt,
- mummy (helaas geen voorbeeld beschikbaar),
- pruissisch of berlijns bruin / prussian brown (pruissisch blauw gebrand/ prussian bleu burned) is een koele bruine kleur uit de groep van mummy-kleuren, bezit een warmbruine tint als aquarelverf en droogt zowel transparant als dekkend donkerbruin op, blokje gemaakt met aquarelvloeistof droogt zeer traag in, in tegenstelling met aquarelverf ervan op papier,
- bitter of bistre, gemaakt van roetaanslag op haardplaten en aan schoorsteenwanden van verbrand hout, vloeit goed uit, mits fijngewreven en vrij van zanderige delen, wel of niet vermengd met aquarelvloeistof , en bezit een flauwe bruine gloed,
- sepia, zwart of bruin, afkomstig van de inktzak van de inktvis is, vermengd met aquarelvloeistof, uitstekend te gebruiken als aquarelverf en vloeit transparant en gelijkmatig uit,
v.l.n.r.: grafiet, zwart schaliekrijt, steenkoolzwart, houtskoolzwart, wijnrankzwart, perzikpittenzwart, kersenpittenzwart (washes JCdH)
- black lead of grafiet, poeder gemaakt van een dikke grafietstift HB. Vermengd met aquarelvloeistof levert dit poeder een vloeiend verlopende grijstint op die neutraal overkomt. Goed bruikbaar als aquarelverf.
- black chalk (zwart natuurkrijt). o.a. black shale of zwart schaliekrijt, in poedervorm, vermengd met aquarelvloeistof, koel donkergrijs, vlokkerig opdrogende aquarelverf, transparant en dekkend,
- smeekool of steenkoolzwart, gemaakt van fijngewreven steenkoolgruis, bezit, vermengd met aquarelvloeistof, duidelijk een bruine gloed en droogt levendig op,
- houtskoolzwart, gemaakt van verkoolde wilgenhout twijgen, levert, vermengd met aquarelvloeistof een neutraal, transparant zwart met een blauwzweem op met dekkende en transparante mogelijkheden.,
- kersenpitten zwart, gemaakt van fijngewreven verkoolde kersenpitten, bezit, vermengd met aquarelvloeistof, een koele paarsig zwarte gloed en is heel geschikt als aquarelverf door de genuanceerde manier van uitvloeien en transparantie,
- perzikpitten zwart, gemaakt van het fijngewreven houtige deel van verkoolde perzikpitten (dus zonder de inwendige vrucht die cyanide bevat), is o.a. gebruikt in de 19e eeuw als vervanger van de roet in o.i. inkt en voor Delacroix als grondstof voor zwarte olieverf. De kleur van de perzikschil en daarmee de perzikpit is van invloed op de kleurzweem van het zwarte pigment. Het pigment vloeit in aquarelverf mooi uit in grijzen en is diep zwart bij dekkend gebruik, ook wel zwart van verkoolde "steenvrucht pitten" in het algemeen,
Zie ook: http://techniquedepeinture.com/peindre-comme-delacroix-les-maitres-debut-xixe-siecle/
- wijnrankzwart, gemaakt van fijngewreven verkoolde wijnranken, is, vermengd met aquarelvloeistof, een zwart met een blauwachtige zweem, dat dekkend en transparant kan worden gebruikt,
v.l.n.r.: ivoorzwart, lampzwart, o.i. inkt (vast), neutraalkleur, payne's grijs (washes JCdH)
- ivoor- of beenderzwart, gemaakt van fijngewreven verkoolde resten van hoorn, ivoor of botten, bezit, vermengd met aquarelvloeistof, een diepzwarte kleur die zowel dekkend als transparant goed is aan te brengen op papier en die levendig opdroogt,
- lampzwart of roet bestaat uit zeer fijne deeltjes koolstof (bijv. kaarswalm tegen een koud stenen bord), en is, vermengd met aquarelvloeistof, goed te gebruiken als neutrale egale transparante grijttint,
- o.i. inkt in vaste vorm , gemaakt van roet dat vrijkomt bij onvolledige verbranding. Als suspensie vermengd met schellak, in staafvorm, levert het een transparant zwartgrijs. De staaf moet worden gewreven op een vrijfsteen met water wil het roet ook dekkend bruikbaar zijn,
- neutraal kleur, een koele grijs-zwarte tint, die als aquarelverf zowel dekkend als transparant goed bruikbaar is,
- Payne's grey (lake, raw sienna & indigo), levert fijngewreven en met aquarelvloeistof, een blauwig transparant grijs op. Mogelijke andere samenstellingen zijn: a) indigo or ultramarin, a carbon based black , sepia, ochre & a red lake and b)black, ultramarine & ochre.
William Payne (1760-1830) was een Engelse schilder en tekenmeester in Londen, rond het begin van de 19e eeuw, Hij is heeft een aantal vernieuwingen in de aquarelschildcerkunst op zijn naam staan zoals a. het splijten van een penseel om boomslag (vormen van gebladerte) aan te geven, b. een penseel slepend gebruiken om textuur in de voorgrondvormen aan te brengen, c. achteraf lichte partijen aan te brengen in een aquarel door bevochtiging van het papier en d. vegen met brood en een oude lap. Zijn werkwijze riep een poetische sfeer op bij het weergeven van landschappen. Het meest bekend is hij echter vanwege zijn uitvinding van de samenstelling van een neutrale grijstint in de aquarelschilderkunst.
Metalen aquarelverfdoos van Bourgeois Ainé - Paris
(Murillo doos, beschreven in 'Bourgeois Ainé', Couleurs Fines et Matériel d'Artistes, Catalogue illustré, 1925)
Interieur aquarelverfdoos van Bourgeois Ainé.
Deze doos was bestemd voor hobby-isten en gebruik in de bovenbouw van het voortgezet onderwijs in de 20-iger jaren van de 20e eeuw in het Franse Voortgezet Onderwijs.
De kleurblokjes zitten in losse metalen napjes van 3 mm. hoog die ieder afzonderlijk in een uitsparing geklemd zitten.
Het geheel kan uit de doos worden genomen om schoon te maken. De doos bezit een scharnierend deksel dat in zes verdiepte vakken is onderverdeeld en dat als palet kan dienen voor het mengen van kleuren. Het vlakke scharnierende deksel - met kleine uitsparing - is bedoeld om de inhoud van de doos op zijn plaats te houden in gesloten toestand.
Bijgaande afbeeldingen (boven en onder) hebben betrekking op een aquarelverfdoos van Bourgeois Ainé - Paris met 16 kleuren. In de catalogus uit 1925 staat op blz. 31:
20 1/2 x 9 . Boite garnie de 16 grands godets couleur moite fine no. 703 (dont carmin, jaune indiën, et cobalt) , 2 tubes: blanc de Chine et sépia, palette, 2 pinceaux fins et instruction. Par douz. 108 >> 9 50 (prijs per stuk 9,50 Franse Franc in 1925)
___________________________
De doos bevat de volgende kleuren aquarelverf:
Links:
- Chrome Clair (geel),
- Gomme Gutte (guttegom geel),
- Jaune Indien (oranje geel),
- Ocre Jaune (gele oker),
- Vermillon (vermiljoen),
- Carmin (karmijn),
- Br. Madder, (rood bruin),
- Br. Rouge (bruin rood).
Rechts:
- Cobalt (kobaltblauw),
- Outremer (ultramarijnblauw),
- Bl. de Prusse (Pruissisch blauw),
- Indigo,
- Noir d'Ivoire (ivoorzwart),
- Cendre Verte (licht groen),
- Br. van Dyck (Van Dijk bruin)
- Sienna br. (gebrande Sienna).
(een tweede doos, die 29 juni 2014 in mijn bezit kwam, leverde beter leesbare informatie)
In het penselen-vak staat de volgende tekst op de bodem afgedrukt: THE "MURILLO " SUPERIOR MOIST COLOUR BOX
<PARIS DÉPOSÉE> BOURGEOIS AINE - PARIS AND LONDON <PARIS DÉPOSÉE>
MANUFACTURED IN FRANCE
Helemaal rechts zijn twee Chinese of Japanse Karakters afgebeeld.
De Engelse tekst suggereert dat deze doos bestemd was voor export naar de Engelse markt in de 20-iger jaren van de 20e eeuw.
_____________
CHROME CLAIR
GOMME-GUTTE
JAUNE INDIEN
OCRE JAUNE
VERMILLON
CARMIN
BR. MADDER
BR. ROUGE
COBALT
OUTREMER
BL. DE PRUSSE
INDIGO
NOIR D’IVOIRE
CENDRE VERTE
BR. VAN DYCK
SIENNE BR.
Bovenaanzicht Bourgeois Ainé aquarelverfdoos
Onderaanzicht met twee ringen om de Bourgeois Ainé aquarelverfdoos - in geopende toestand - te kunnen vasthouden als palet.
Metalen aquarelverfdoosje van J.M. Paillard (couleurs en pastilles, 10 godets, 1951?)
Diverse logo's van Reeves & Sons (onder constructie/ under construction, some information is not verified)
![]()
![]()
![]()
![]()
ca 1750 - ca 1900
The firm of Reeves had made water based colours for artists since the middle of the 18th century.
ca 1830
ca 1845
Greyhound logo: five dots, with a short tail and
on a twisted basement/ shield
tussen 1838 en 1901
Victoria Regina vignet for prize colour box
ca 1850
![]()
ca 1856
![]()
ca 1865
ca 1870
Reeves and Sons Ltd were at 18 Ashwin Street, Dalston from 1868 to 1954
In the 19th century (1866) they added oils in collapsible tubes to their range. They also manufactured a wide range of other artists' materials.
ca 1870
ca 1883
![]()
1891
1892
ca 1900
ca 1900
ca 1900
ca 1900
ca 1910
(paper) seal
ca 1910
(paper) seal on inside lid of box
.
ca 1920
1921 and later
1921
Land for Reeves' Greyhound Colour Works at Enfield was purchased in 1921. By 1927 two bays were added to create a new plant for striking colour and mixing the newly developed "Poster Colour" used by Commercial Art studios in the late twenties and thirties.
1921 and later
Reeves and Sons had opened a factory for painters' materials at Lincoln Road in Queensway about 1925.
Reeves and Sons Ltd were at Lincoln Road, Enfield, Middlesex from 1921 to 1982.
ca 1927
ca 1927 or earlier
Detailed design of greyhound
ca 1930
ca 1930
before 1940
Reeves and Sons Ltd were at
113 Cheapside from 1845 to 1940
1.11.1940 Reeves Dalston factory was badly damaged in the bombing. Five people lost their lives and half the factory was destroyed. The whole of Reeves premises in Cheapside was destroyed by bombing in 1940.
During the nineteen forties, Reeves developed powder colours called Tempera. They also developed solid blocks for teachers who were not able to cope with powder colour mixing in large classes.
ca 1947
Greyhound with short tail.
Reeves and Sons Ltd added in 1866 oils in collapsible tubes to their range.
1947
Greyhound with short tail.
1947
Greyhound with short tail and on twisted basement.
1948 Reeves and sons built a new factory at Enfield and moved from their main office in Dalston. Its post-war policy was to develop and international market and this was done by Managing Director Archibald G. Simmons and by his successor George William Alfred Shiells (12.4.1928 - 15.2.2007).
ca 1948
ca 1948
ca 1948
Twisted basement under Greyhound in modern style, dog with longer tail (new design started in 1948?)
ca 1950
Lowest dot on knee, longer tail and stylised shield
ca 1950
Design: greyhound with 5 dots and tail closer to body
ca 1950
Dot on knee
George Shiells became vice chairman of Enfield College of Technology (after 1964). He was president of the Enfield District Manufacturers Association and secretary of the Enfield Chamber of Trade. He launched the free newspaper the Enfield Advertiser in May 1978.
"He took great pride in his involvement as a director and trustee in the creation of MoDA, the Museum of Domestic Design and Architecture".
ca 1964
Inspired by televison screen and Danish design?
ca 1964
Lowest dot at the long dig. extensor/ biceps femoris
ca 1964
2014
Design: Greyhound with 3 dots
Reeves and Sons Ltd were at
Lincoln Road, Enfield, Middlesex from 1921 to 1982
Metalen verfdoosje van Winsor & Newton (vanaf 1933, zeker t/m 1949) gebaseerd op het kleurensysteem van Wilhelm Ostwald
Het hier getoonde metalen verfdoosje is in de dertiger jaren van de 20e eeuw door Winsor & Newton op de markt gebracht voor gebruik in de onderbouw van het middelbaar onderwijs en gebaseerd op het Ostwald Colour System. De door Ostwald gepubliceerde theorie werd in het Engels vertaald door J.Scott Taylor, die 'Chief Chemist' was bij Winsor & Newton tussen 1890 and 1939. W&N produceerde in die tijd ook een complete reeks 'Scholastic Water Colours' die was gebaseerd op het 3-dimensionale systeem van Oswald. Het doosje bevat 8 kleuren aquarelverf die dienen ter illustratie van het mengen van kleuren volgens het kleurenwiel van Wilhelm Ostwald.
Het strookje binnen op de bodem van het verfdoosje bevat de volgende tekst:
_________________________________________________________________________________
Yellow 2 | Orange 5 | Red 8 | Purple 11 | Blue 14 | Turquoise 17 | Sea Green 20 | Leaf Green 23
(Green Blue) (Green) (Yellow Green)
_________________________________________________________________________________
BOX | WINSOR & | OSTWALD | Scholastic | Made
OT8 NEWTON STANDARD Water Colours in
(na Circle) England
_________________________________________________________________________________
Op de deksel staat de volgende tekst ingekrast (mogelijk door de eerste eigenaar):
Linker deel: Lisieux, Arsbury RD, Gr. Yarmouth, Loughrord
Middendeel: J. McKee, St. Louis Convent, Gr. Yarmouth, Retford
Rechter deel: Straight, Old Windsor, St. Cha
------------------------------------------------------------------------------------------------------------
In de bodem van het verfdoosje is de volgende tekst gestanst:
WINSOR & NEWTON LTD.
MADE IN ENGLAND
Het verfdoosje is aan de buitenzijde voorzien van de originele zwarte lakverf, en van binnen van de oude witte lakverf (zog. Japanned finish/ Scholastic Japanned Tin Box ). De oorspronkelijke lak is ten dele door roest of slijtage verdwenen. Toen het doosje in mijn bezit kwam bevatte het ook nog een vijftal losse aanvullende kleuren.
De kleurstrookjes die gemaakt zijn met de aquarelverf uit bovenstaand verfdoosje zijn genummerd en gepositioneerd volgens hun plaats in het kleurenwiel van Ostwald.
In de dertiger jaren van de 20e eeuw bracht W&N ook een ronde doos met verfblokjes als spaken in een wiel uit volgens het systeem van Ostwald. In het midden bevonden zich wit en zwart.
De aquarelverf kleuren in bovenstaand verfdoosje zijn gebaseerd op bestaande pigmenten uit de collectie van W&N in de 30-iger jaren van de 20e eeuw.
Zie voor meer informatie:
http://www.cheryllins.com/color_theory.html
http://www.ruben-group.de/pdf/color.pdf
http://home.arcor.de/dyck-berlin/Sammlung_a.htm
De volgende pigmenten zijn te verbinden met de kleurnummers in het kleurenwiel van Ostwald:
2. Chrome Yellow
5. Chrome Orange
8. Alizarin Crimson
11. Cobalt Violet
12. Viridian (Chromoxyd Green)
13. Cobalt Blue
14. Cyanine Blue or Phtalo Blue
16. Prussian Blue
17. ???? (Turquoise or Green Blue Tint)
20. Cobalt Green
23. Alizarin Green
- Lamp Black
- (Chinese) White
Literatuurverwijzingen:- J. Scott Taylor M.A., A descriptive handbook of modern water-colour pigments, Winsor & Newton, London 1887, twenty-third thousand (before or in 1931, 2 sh), One shilling books no. 43, 70 pp., 6 hand-coloured plates and a small W&N catalogue. (bron over pigmenten en aquarelverf-kleurstalen, mogelijkheid tot het ijken van kleurstalen)
- ARTISTS' WATER COLOURS W&N COLOUR CHART
A selection of washes made from the actual colours with complete range classified according to permanence WINSOR & NEWTON LONDON NEW YORK SYDNEY
(Designed by H A Rothholz and Assocates No 50 Printed and made in England CP20766)
Handgeschilderde kleurstalen op driedelige A4 uitvouwkaart uit de periode rond 1970 waarop 60 stalen zijn geplakt, 20 per blad. Op het eerste blad zijn gelen, oranjes en roden geplakt. Op het tweede blad zijn rose-roden, violetten, blauwen en groenen te zien. Op het derde blad zijn groenen bruinen en zwarten bevestigd. Iedere kleur heeft een codering en een pigmentnaam
De kleuren verlopen per strookje van boven naar beneden van donker naar licht, van dekkend (voorzover van toepassing) naar transparant. De kaart biedt de mogelijkheid tot het ijken van kleurstalen.
- Catalogus Winsor & Newton 1949 blz. 59. (kleurnummers van W&N verfdoosje - Ostwald Standard)
- 'Bourgeois Ainé', Couleurs Fines et Matériel d'Artistes, Catalogue illustré, 1925.